Este espacio sirve para promocionar y difundir la Lengua y Cultura Guarani. Ko kuatiarogue heñói oñemoherakuâ hagua Guarani Ñe'ête ha Reko
Lengua Guarani

Ára Pyahu
sábado, 27 de febrero de 2021
KO’Ê ÑEMOHENDA – CLASIFICACIÓN DEL AMANECER
KO’Ê ÑEMOHENDA – CLASIFICACIÓN DEL AMANECER
Ohai: David Galeano Olivera
Leer también en (https://dgaleanolivera.wordpress.com/2021/02/27/koe-nemohenda-clasificacion-del-amanecer/)
En Twitter, el 28 de febrero de 2021, un tuitero (https://twitter.com/Che_la_kamba) preguntó a Paraguayología (https://twitter.com/paraguayologia_) si “cuál es la diferencia entre el ko’ēju y el ko’ētĩ?”, a lo que Paraguayología le respondió “Nuestro crédito el prof David Galeano Olivera @lenguaguarani (https://twitter.com/lenguaguarani) que siempre nos aclara con precisión y paciencia nuestras dudas…”
Mi
respuesta fue la siguiente “Mba'éichapa... ko'ẽtĩ es cuando empieza a clarear
(claridad) y ko'ẽju
es cuando se observa el color amarillo (ju) en el horizonte. Ambos (ko'ẽtĩ y
ko'ẽju) son gradaciones del amanecer. A los que siguen: ko'ẽsoro, ko'ẽmba.
Luego tuiteé cuanto sigue:
Estimados amigos: es
impresionante el poder de observación y la precisión Guarani. En relación al
amanecer, al no tener la medida horaria numérica, los Guarani expresan la gradación del tiempo
a través de la secuencia solar, gradual y progresiva. Así:
Ko'ê mboyve = antes de amanecer
Ko'êmbota = está por amanecer
Ko'ê = amanecer
Ko'êvy = medio amanecer
Ko'êtî / Ko'êngy
= empieza a clarear (claridad)
Ko'êpytâ = horizonte rojizo
Ko'êju / ko'êmby = aurora,
alborada (color amarillo)
Ko'êsoro = irrupción solar
Ko'êmba / ko'êmbaite
= amanecer pleno
Luego están los atributos o cualidades del amanecer:
Ko'ê sakâ / Ko'ê potĩ
= amanecer diáfano, limpio, transparente
Ko'ê kangy = amanecer débil,
nublado
Ko'ê rory = amanecer alegre
Ko'ê rovasy
= amanecer melancólico, triste
ooo000ooo
Ver KO’Ê PORÃITE, en (https://www.youtube.com/watch?v=ZvoahyAwzX8)
ooo000ooo
lunes, 22 de febrero de 2021
sábado, 20 de febrero de 2021
viernes, 19 de febrero de 2021
sábado, 13 de febrero de 2021
martes, 9 de febrero de 2021
lunes, 8 de febrero de 2021
lunes, 1 de febrero de 2021
CURSOS DE IDIOMA GUARANI 2021 - ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI
REPÚBLICA DEL PARAGUAY
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI
GUARANI, MERCOSUR ÑE'Ê TEETE
GUARANI
ÑE'Ê MBO'ESYRY 2021
CURSOS
DE IDIOMA GUARANI 2021
Leer original (hacer clic) en (https://lenguaguarani.blogspot.com/2021/02/cursos-de-idioma-guarani-2021-ateneo-de.html)
Leer también en (https://dgaleanolivera.wordpress.com/2021/02/01/cursos-de-idioma-guarani-2021-ateneo-de-lengua-y-cultura-guarani/)
Eñembojáke ha
eñemoarandu Guarani Ñe'ême
Las clases se
iniciarán el LUNES 1 DE FEBRERO DE 2021
EL
ATENEO TE OFRECE LOS SIGUIENTES CURSOS:
1. GUARANI ÑE’ÊTE KUAA’YPY MBO’ESYRY (CURSO
BÁSICO DE LENGUA GUARANI),
2. GUARANI ÑE’ÊTE MBO’EHÁRA MBO’ESYRY
(PROFESORADO DE LENGUA GUARANI),
3. GUARANI ÑE’ÊTE MBO’EKUAAHÁRA MBO’ESYRY
(LICENCIATURA EN LENGUA GUARANI),
4. GUARANI ÑE’ÊTE HA REKO MBO’EREKOKUAAHÁRA
MBO’ESYRY (MAESTRÍA EN LENGUA Y CULTURA GUARANI)
5. GUARANI HA PARAGUÁY AVAKUAATY MBO’EKUAAHÁRA
MBO’ESYRY (LICENCIATURA EN ANTROPOLOGÍA CULTURAL GUARANI Y PARAGUAYA)
6. GUARANI AYVUKUAATY KATUPYRE MBO'ESYRY
(ESPECIALIZACIÓN EN TERMINOLOGÍA GUARANI)
Ñanduti: www.ateneoguarani.edu.py
Ñe’êveve: ateneoguarani@tigo.com.py
Pumbyry: (0059521)
520.276
Ogarape: Julia
Miranda Cueto 1721 haimete Ytororô (Táva Fernando de la Mora, Paraguay Retâ)
PARAGUAY
I.
DEPARTAMENTO DE CONCEPCIÓN
1. Concepción. Director: Federico González
Escobar. (0981) 325.018 – chueajue@hotmail.com
2. Horqueta. Director: Hugo Ramón Barrios
Jara. (03222) 2476 y (0971) 837.470 - hugo_barrios71@hotmail.com
3. Yvyja’u. Director: Herminia Rivas de
González. (0522) 40.717 y (0976) 475.896
II.
DEPARTAMENTO DE SAN PEDRO
4. San Pedro del Ykuamandyju. Directora:
Carmen Denis. (04222) 2574 y (0971) 829.913 - carmen61_62@hotmail.com
5. General Aquino. Directora: Carmen
Ramona Caballero de Vera. (0983) 640.049 - kamecaballero@hotmail.com
6. Chore. Directora: Francisca Rivas de
Ortíz. (0451) 230.682 y (0981) 449.408
7. Itakuruvi del Rosario. Directora:
Zulma Miryan Mareco de Vázquez. (0412) 10298 - zulmyr@gmail.com
8. San Estanislao. Directora: Zulma
Beatriz Trinidad Zarza. (021) 312.052 y (0981) 292.854 - zulmatrinidad@hotmail.com
9. Jataity del Norte. Director: Juan Félix
González. (0985) 395.033 - fegon@live.com
10. Santa Rosa del Aguaray. Director:
Aníbal Duarte Núñez (0972) 872.510
11. Kapi’ivary. Director: Angel Martínez
Gaona. (0981) 469.523 – angelmartinezgaona2@hotmail.com
12. General Resquín. Directora: Saturnina
Díaz Molinas. (0983) 336.322 - saturnina004@hotmail.com
III.
DEPARTAMENTO DE CORDILLERA
13. Ka’akupe. Directora: Sabina Antonia
Ovelar Cabrera. (0981) 137.425 - sabinaovelar@hotmail.com
14. Eusebio Ayala. Directora: Mariela
Cabrera Gauto. (0981) 967.156 - macaga_25@live.com
15. Isla Puku. Directora: Magdalena
Valiente González. (0981) 151.483 - magdaval@gmail.com
16. Primero de Marzo. Director: Rubén
Ovelar Olmedo. (0982) 523.275
17. Arroyos y Esteros. Directora:
Sabina Antonia Ovelar Cabrera. (0981) 137.425 - sabinaovelar@hotmail.com
18. Emboscada. Directora: Lorenza Morel de
Marecos. (0529) 20.277
19. Atyra. Directora: Elvira
Ferreira. (0981) 273.022 - elvi-ferreira1@hotmail.com
20. Tovatï. Director: Felipe Nery Miranda.
(051027) 2137 – (0981) 232.639
21. Pirivevúi. Directora: Porfiria
Orrego Invernizzi. (0971) 327.353 - porrego9@gmail.com
IV.
DEPARTAMENTO DE GUAIRA
22. Villarrica. Directora: Sandra Benítez
de Vera. (0541) 40.170 - sandy_prince15@hotmail.com
23. Coronel Martínez. Directora: Irma
Elizabecht Ramírez de Chamorro. (0982) 610.700 - (0541) 40.973
24. Iturbe. Directora: Castorina
González de Vecca. (0981) 639.923 - (0546256) 253 - castorinagonzalez@hotmail.com
25. Ñumi. Director: Juan Bautista García
Bogado. (0975) 310.817 - (0541) 40.400 - mrtngarcia3@gmail.com
26. Independencia. Director: Paternio Vera
Martínez. (0984) 613.753
V.
DEPARTAMENTO DE KA’AGUASU
27. Coronel Oviedo. Directora: Eulalia
Benítez de Leguizamón. (0981) 161.203 - eulioili@gmail.com
28. Ka’aguasu. Director: Cecilio Ramón
Coronel Gómez. (0981) 514.033 - cearami@hotmail.com
29. San José de los Arroyos.
Director: Cecilio Ramón Coronel Gómez. (0981) 514.033 - cearami@hotmail.com
30. Campo 9. Director: Reimundo Cañete
Cáceres. (0983) 459.854 – reimundocc_09@hotmail.com
31. Pastoreo. Director: Ramón Brígido
Cáceres Vázquez. (0981) 526.818 - (0524225) 291 - manvera@hotmail.com
32. Repatriación. Encargada de la
Dirección: Felicia Vázquez (0971) 334.492
33. Yû. Director: Augusto Martín
Jara López. (0984) 553.197
34. San Joaquín. Director: Augusto
Martín Jara López. (0984) 553.197
35. Santa Rosa del Mbutuy. Director: Juan
Félix González. (0985) 395.033 - fegon@live.com
36. Raúl Arsenio Oviedo. Director: Reimundo
Cañete Cáceres. (0983) 459.854 - reimundocc_09@hotmail.com
37. José D. Ocampos. Director: Fermín
Cabrera. (0983) 683.326 - cabrerafermin2011@hotmail.com
VI.
DEPARTAMENTO DE KA’ASAPA
38. Ka’asapa. Directora: María Antonia
Rojas Aranda. (0981) 275.354 - marrojas_28@hotmail.com
39. San Juan Nepomuceno. Director: Javier
Arévalos Morel. (0981) 428.571 - (0544) 20.141 – chavi_@hotmail.com
40. Buena Vista. Director: Paulo Núñez
Ramírez (0985) 933.170 - (054427) 5276
41. Juty. Director: Angel Javier
Segovia. (0985) 753.272 - (0547257) 384 - ajsegovia10@gmail.com
VII.
DEPARTAMENTO DE ITAPÚA
42. Encarnación. Director: César Silva
Pedrozo. (0985) 230.924 - (071) 207.813 - tavarandu@yahoo.com.ar
43. Ma. Auxiliadora. Directora: Ramona
Ayala Colmán. (0985) 730.945 – ysapykoeju@hotmail.com
44. Natalio. Directora: Liduvina Esther
Ayala Colmán. (0983) 109.074
45. Hohenau. Directora: Rita Perla
Jara Silva de Tischler. (0985) 720.035 - ritaperlajs@hotmail.com
46. General Artigas. Director: Edgar
Eduardo González Méndez. (0985) 793.802 – edugome.artigas@hotmail.com
47. San Pedro del Parana. Directora:
Serafina Haidée Villalba Gómez. (0982) 944.584 - shaideevillalba@gmail.com
48. Edelira. Directora: Ramona Ayala
Colmán. (0985) 730.945 – ysapykoeju@hotmail.com
49. Coronel Bogado. Directora: Mirtha
Alegre de González. (0995) 364.247 - mirtha621@hotmail.com
VIII.
DEPARTAMENTO DE MISIONES
50. San Juan Bautista. Directora: Josefina
Jara de Pérez. (08121) 2854 y (0985) 269.788
51. Santa Rosa. Directora: Rosula Anair
Salinas Aponte (0975) 653.671
52. Ayolas. Directora: Mirtha Alegre
de González. (0995) 364.247 - mirtha621@hotmail.com
53. Santa María. Director: César Silva
Pedrozo. (0985) 230.924 - (071) 207.813 - tavarandu@yahoo.com.ar
54. San Ignacio. Directora: Amalia Paola
Fretes. (0975) 622.701
IX.
DEPARTAMENTO DE PARAGUARI
55. Paraguari. Directora: Porfiria Orrego
Invernizzi. (0971) 327.353 - porrego9@gmail.com
56. Piraju. Directora: Rafaela Chaparro
Benegas. (0985) 182.510 - rafaelachaparro@hotmail.com
57. Jaguarón. Directora: Gudelia Martínez
Salinas. (0971) 243.275 – gudelia2013@gmail.com
58. Sapukái. Directora: Celia Beatriz
Chaparro de Garay. (05314) 32.736 y (0972) 183.845
59. Karapegua. Directora: Pastora
Leguizamón de Mafra (0981) 131.388 - pastora.leguizamon@gmail.com
60. Aka’ái. Directora: Eva Graciela
Florentín de Ríos. (0982) 199.131 – evagraciela1@hotmail.com
61. Yvyku’i. Directora: Nery Fátima Benítez
Ramírez. (0981) 356.167 - nefatbenitez@hotmail.com
Sub-Regional Mbujapey: Directora del Curso:
Ana Dora Leguizamón de Rojas. (0983) 774.286 – anadoraleguizamon@gmail.com
62. Ky’ŷindy. Directora: Mirian Bernarda
Osorio. (0992) 619.375 - (0536282) 292 - mirianbo11@hotmail.com
63. Escobar. Directora: Gudelia Martínez
Salinas. (0971) 243.275 - gudelia2013@gmail.com
X. DEPARTAMENTO
DE ALTO PARANA
64. Ciudad del Este. Directora: Petrona
Albarenga de González. (0522) 40.819 y (0981) 318.008 - palbarenga@hotmail.es
65. Minga Guasu. Directora: Carmen Pereira
Irala (0973) 133.117 – jorge_10_churro@hotmail.com
66. Santa Rita. Directora: Petrona
Albarenga de González. (0522) 40.819 y (0981) 318.008 - palbarenga@hotmail.es
67. Itaipyte. Director: Derlis Rubén
González Gamarra (0677) 210.014 y (0983) 701.310 - D.R.G.G@hotmail.com
68. Hernandarias. Directora: Primitiva
Avila de Rojas. (0993) 297.400 - jesusmavi@hotmail.com
69. Presidente Franco. Director: Federico
González Escobar. (0981) 325.018 – chueajue@hotmail.com
XI
DEPARTAMENTO CENTRAL
70. Asunción-Centro. Directora: Selva
Concepción Acosta Gallardo. (0986) 510.009 - (021) 312.447 - guaraniselgall@hotmail.com
71. Asunción-San Pablo. Directora:
Evangelista Atienza Rotela. (0985) 263.083
72. Asunción-Campo Grande.
Directora: Blanca Elisa Giménez González. (0981) 325.861 - pikardiamoroti@hotmail.com
73. Asunción-Sajonia. Directora: Ernesta
Martínez Apodaca. (021) 481.233
74. Asunción-Mcal. Estigarribia.
Director: Eduardo Acosta Medina. (021) 282.192 - eanguru1@hotmail.com
75. Asunción-Stma. Trinidad. Directora:
Irene Estela Segovia de Villamayor. (021) 295.385 - irenesegovia15@hotmail.com
76. Asunción-Barrio Obrero. Directora:
Alicia Rojas Macedo de Rodríguez. (021) 390.869 y (0972) 175.124 - aliciarojasmacedo@gmail.com
77. Mariano Roque Alonso. Director: Eduardo
Acosta Medina. (021) 282.192 y (0983) 124.137 - eanguru1@hotmail.com
78. Fernando de la Mora. Director: Paublino
Carlos Antonio Ferreira Quiñónez. (0981) 732.342 - paufeki@hotmail.com
79. Ñemby. Director: Nelson Zacarías Ortíz.
(021) 973.123 y (0961) 552.854 - nelsonzortiz@hotmail.com
80. Luque. Director: Luis Lugo Medina.
(0981) 549.471 - guasusaraki@yahoo.com
81. Limpio. Director: Luis Lugo Medina.
(0981) 549.471 - guasusaraki@yahoo.com
82. Aregua. Directora: Egidia Matilde
Galeano de Aguiar. (0982) 885.024 - matigaleano04@gmail.com
83. San Lorenzo. Director: Virgilio Silvero
Arévalos. (021) 575.125 - virgiliosilvero@hotmail.com
Sub-Regional 1: Director del Curso: Jorge Tadeo Galeano Núñez.
(0981) 389.893 – tadeo_tekokatu@hotmail.com
Sub-Regional
2: Director del Curso: Miguel Angel Verón Gómez. (021) 580.548 - m_angelveron@hotmail.com
84. Kapi’atâ. Directora: Mary Cristina
Escobar de Arguello. (021) 579.692 y (0984) 648.101
85. J. Augusto Saldivar. Directora: Sabina
Núñez de Galeano. (0981) 130.521 - sabinanunezdegaleano@gmail.com
86. Villeta. Director: Catalino Gilberto
Recalde. (0981) 110.095 - catalinogilberto@hotmail.es
87. Ita. Directora: Mirian Lisa Acosta de
Ortíz. (021) 973.123 y (0981) 513.044 - milisaacosta@gmail.com
88. Lambare. Director: Nelson Zacarías
Ortíz. (021) 973.123 y (0961) 552.854 - nelsonzortiz@hotmail.com
89. Itaugua. Director: Juan Domingo
Silva Pedrozo. (0294) 21.425 - judosilpe@gmail.com
90. Guarambare. Directora: Gloria Esperanza
Villamayor de Noé. (021) 964.166 y (0982) 276.771 - divinoredentorg964@hotmail.com
91. Ypakarai. Directora: Juana Ramona Ayala
Colmán (0982) 944.253 - ramijayala@gmail.com
XII.
DEPARTAMENTO DE ÑE’EMBUKU
92. Pilar. Directora: Milva Lilian Actis
Olmedo. (0971) 240.396 - mil_actis@hotmail.com
XlII.
DEPARTAMENTO DE AMAMBAY
93. Pedro Juan Caballero. Directora:
Marcelina Muñoz de González. (0971) 808.020
94. Capitán Bado. Directora: Marcelina
Muñoz de González. (0971) 808.020
95. Bella Vista Norte. Director: Pedro
Ernesto Escurra Franco. (0961) 305.082 - peitoezkurra@gmail.com
XIV.
DEPARTAMENTO DE KANINDEJU
96. Puente Kyha. Directora: Teresa Beatriz
Cardozo Chávez. (021) 524.831 y (0971) 388.591 - teresacardozo@hotmail.com
97.
Kuruguaty. Directora: Teresa Beatriz Cardozo Chávez. (021) 524.831 y (0971)
388.591 - teresacardozo@hotmail.com
XV.
DEPARTAMENTO DE PRESIDENTE HAYES
98. Villa
Hayes. Director: Miguel Domínguez Arbe. (0971) 375.908 y (02626) 2597 - migueldom10@hotmail.com
99.
Nanawa. Director: Miguel Domínguez Arbe. (0971) 375.908 y (02626) 2597 - migueldom10@hotmail.com
XVI.
DEPARTAMENTO DE BOQUERÓN
100.
Filaldelfia. Directora: Rafaela Chaparro Benegas. (0985) 182.510 - rafaelachaparro@hotmail.com
ARGENTINA
Regional Buenos Aires. Director: Gudelio
Ignacio Báez Benítez. Ñe’êveve: kanandary@hotmail.com
Regional Rosario. Director: Gudelio
Ignacio Báez Benítez. Ñe’êveve: kanandary@hotmail.com
Regional Corrientes (Capital). Director: Ramona
Velazco de Velazco. (0595-975) 775.744
Regional Ytûsaingo (Corrientes). Director: Jorge Román
Gómez, El Kunumi. Ñe’êveve: kunumi@arnet.com.ar
Regional Posadas (Misiones). Directora: Carmen
Gladys Bernatto. Ñe’êveve: gabernatto@yahoo.com.ar
Regional Garupa (Misiones). Director: Omar Alfonso
Cibils Aquino. Ñe’êveve: haxita@hotmail.com
Regional Jujuy (Jujuy). Coordinadora: Rebeca
Camacho. Ñe’êveve: kereimbaiyambae2013@hotmail.com
BRASIL
Regional Foz de Yguasu. Director: Antonio
Cabrera. Ñe’êveve: momaitei@gmail.com
Regional Foz de Yguasu. Profesor: Mario Ramâo
Villialva Filho. Ñe’êveve: mariocomunica@yahoo.com.br
Regional Sâo Paulo. Directores: David Caparelli y
Estela Montenegro. Ñe’êveve: estelamontenegro@oul.com.br
Regional Sâo Paulo. Profesor: Almir da
Silveira. Ñe'êveve: almir.da.silveira@terra.com.br
Regional Dourados. Director: Arnulfo
Morínigo Caballero. Ñe'êveve: arnulfomorinigo@gmail.com
ITALIA
Regional Bari. Director: Antonio Tiberio di Dobrynia.
Ñe’êveve: dobrynia@hotmail.it
ooo000ooo
CURSO
BÁSICO POR INTERNET
Consultora
JyP. Director: David Fernando Villalba. (0986) 924085 - info@jyp.com.py
ooo000ooo
ADEMÁS, CURSOS ESPECIALES DE IDIOMA GUARANI PARA
1.
EXTRANJEROS
2. ADULTOS
NO HABLANTES GUARANI
3. NIÑOS Y
JÓVENES (COMO REFUERZO ESCOLAR)
-INSCRIPCIONES
ABIERTAS SIN PAGO DE MATRÍCULA
-MATERIALES
DIDÁCTICOS ACTUALIZADOS
-DÍAS Y
HORARIOS DE CLASES A CONVENIR
-METODOLOGÍA
DE APRENDIZAJE ACTIVA Y MUY DINÁMICA
-CLASES
EN GRUPOS REDUCIDOS
-SALAS DE
CLASES CONFORTABLES Y AMBIENTE AGRADABLE
-AMPLIA Y
COMPLETA BIBLIOTECA
-DOCENTES
ESPECIALIZADOS
¡Ropytáma
nera’ârôvo!
Maitei horyvéva opavavépe
David Galeano
Olivera
ATENEO Motenondehára
Guasu
ooo000ooo
“ORE
ROIKUAA PORÂ GUARANI ÑE’Ê – NOSOTROS SOMOS ESPECIALISTAS EN IDIOMA GUARANI”
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI:
36 AÑOS AL SERVICIO DEL IDIOMA GUARANI Y DEL PUEBLO PARAGUAYO (1985-2021)
ooo000ooo