Lengua Guarani

Lengua Guarani
Ára Pyahu

sábado, 29 de enero de 2022

RUBÉN DARÍO CÉSPEDES GAMARRA (TATAJYVA)

 RUBÉN DARÍO CÉSPEDES GAMARRA (TATAJYVA)

Ohai: David Galeano Olivera

Leer original (hacer clic) en (https://lenguaguarani.blogspot.com/2022/01/ruben-dario-cespedes-gamarra-tatajyva.html)

Leer también en (https://dgaleanolivera.wordpress.com/2022/01/29/ruben-dario-cespedes-gamarra-tatajyva/)


            Rubén Darío Céspedes Gamarra, que usaba el pseudónimo Tatajyva, nació en la Ciudad de Kapiata, Departamento Central, República del Paraguay; el día 29 de enero del año 1926. Fue sacerdote jesuita, escritor Guarani y folklorista. Su padre fue Salvador Céspedes y su madre Petrona Gamarra de Céspedes. Son sus hermanos: Eladio, Orlando, Wilfrido y Elsa. Hizo sus primeros estudios en su ciudad natal. Rubén Darío Céspedes Gamarra, ojeheróva Tatajyva, heñóikuri Táva Kapiatápe, Tetãpehẽ Central, Paraguay Retãme; ára 29 jasyteĩ ary 1926-pe. Pa’i hesuita, haihára Guaraníme ha tavarandukuaahára. Itúva herava’ekue Salvador Céspedes ha isýkatu Petrona Gamarra de Céspedes. Ijoyke’ykuéra niko: Eladio, Orlando, Wilfrido ha Elsa. Oñemoarandu’ypýkuri itávape.



            Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) inició sus estudios eclesiásticos en la Ciudad de Asunción (1944), en el Seminario Metropolitano y los continuó, a los 19 años, en Buenos Aires y finalmente en Roma donde fue ordenado sacerdote (1953) y celebró su primera misa sobre la sepultura del Papa San Pío X. Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) oñemoarandúkuri pa’irã Táva Paraguaýpe (1944), Pa’irã Mbo’ehaópe ha ombojoapy, oguerekórõguare 19 ary, Buenos Aires-pe ha ipahápe Roma-pe oikohaguépe chugui pa’i (1953) ha ojapohaguépe iñembo’eguasu peteĩha Marangatu Pío X tyvyty ári.


            En Roma empezó a escribir sus primeros poemas que luego fueron publicados en revistas y libros. Estando en Roma escribió la obra teatral “Kepeguare, páype ĝuarã” (1950) que posteriormente fue publicada en Asunción en el año 1973. Cuando regresó a la Ciudad de Asunción estuvo en la Iglesia de La Encarnación y en la Curia Metropolitana. Fue párroco de la Iglesia Virgen del Rosario de Asunción. Sus otras publicaciones son “Kapiata” (1981) y “Las 100 mejores poesías en Guarani” (1981) en coautoría con Pedro Encina Ramos. Roma-pe oñepyrũkuri ohai iñe’ẽpoty ypykue upéi osẽva’ekue araresáre kuatiahaipyre ha arandukápe. Oĩrõguare Roma-pe ohaiva’ekue ñoha’ãnga hérava “Kepeguare, páype ĝuarã” (1950) upéi osẽva’ekue arandukápe ary 1973-pe. Ojevývo Táva Paraguaýpe oĩkuri Tupão La Encarnación ha Curia Metropolitana-pe. Avei oĩkuri pa’írõ Tupão Virgen del Rosario, Paraguaýpe. Ambue hembiapokue ha’e: “Kapiata” (1981) ha “Las 100 mejores poesías en Guarani” (1981) oha’va’ekue Pedro Encina Ramos ndive.


            Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) cedió el terreno donde está asentado el colegio de la Cooperativa Kapiata. Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) ome’ẽkuri pe yvy oñemopu’ãhaguépe Cooperativa Kapiata mbo’ehao.


            Fue miembro de la Asociación de Escritores Guaraníes (ADEG) y en el año 1960 fue condecorado por el Ministerio de Defensa Nacional por su destacada labor a favor de la difusión del idioma Guarani. Oĩkuri Guarani Haihára Atýpe (ADEG) ha ary 1960-pe Tetã Ñangareko Motenondeha ome’ẽkuri chupe pyti’ajegua ohechakuaávo chupe hembiapoita ñane ñe’ẽ Guarani rayhupápe.


            Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) falleció el día 10 de mayo del año 2013, en la Ciudad de Asunción y fue enterrado en el cementerio de Kapiata. Rubén Darío Céspedes Gamarra (Tatajyva) omanókuri ára 10 jasypo ary 2013-pe, Táva Paraguaýpe ha hetekue oñeñotỹkuri Kapiata Tyvytýpe.

  

            Además recopiló parte del saber popular como las siguientes. Avei ombyatyjepékuri arandu ka’aty ko’ãvaichagua:

“Mamópa reho, nde, nde tekove

guata kyta’i, rete kachape”

 

“Ijaju vuku, inambi sakã

hesa’imimi, hová pekapa,

ojere chuguí Chive rovaja”

 

“So’o kangue rehe tahýi guaikuru:

ne rañykã rehe ague mbovymi”

 

“Nde tapicha, ne rumby porã,

nde joguaha: ju’í pakova”


ooo000ooo





ooo000ooo



jueves, 27 de enero de 2022

CURSOS DE IDIOMA GUARANI 2022 - ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI

 REPÚBLICA DEL PARAGUAY

ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI

GUARANI, MERCOSUR ÑE'Ê TEETE

 

GUARANI ÑE'Ê MBO'ESYRY 2022

CURSOS DE IDIOMA GUARANI 2022

Leer original (hacer clic) en (https://lenguaguarani.blogspot.com/2022/01/cursos-de-idioma-guarani-2022-ateneo-de.html)

Leer también en (https://dgaleanolivera.wordpress.com/2022/01/27/cursos-de-idioma-guarani-2022-ateneo-de-lengua-y-cultura-guarani/)


Eñembojáke ha eñemoarandu Guarani Ñe'ême

Las clases se iniciarán el MARTES 1 DE FEBRERO DE 2022

 

EL ATENEO TE OFRECE LOS SIGUIENTES CURSOS:

1. GUARANI ÑE’ÊTE KUAA’YPY MBO’ESYRY (CURSO BÁSICO DE LENGUA GUARANI),

2. GUARANI ÑE’ÊTE MBO’EKUAAHÁRA MBO’ESYRY (LICENCIATURA EN LENGUA GUARANI),

3. GUARANI ÑE’ÊTE HA REKO MBO’EREKOKUAAHÁRA MBO’ESYRY (MAESTRÍA EN LENGUA Y CULTURA GUARANI)

4. GUARANI HA PARAGUÁY AVAKUAATY MBO’EKUAAHÁRA MBO’ESYRY (LICENCIATURA EN ANTROPOLOGÍA CULTURAL GUARANI Y PARAGUAYA)

5. GUARANI AYVUKUAATY KATUPYRE MBO'ESYRY (ESPECIALIZACIÓN EN TERMINOLOGÍA GUARANI)

 

Ñanduti: www.ateneoguarani.edu.py

Ñe’êveve: ateneoguarani@tigo.com.py

 

Pumbyry: (0059521) 520.276

 

Ogarape: Julia Miranda Cueto 1721 haimete Ytororô (Táva Fernando de la Mora, Paraguay Retâ)



PARAGUAY

I. DEPARTAMENTO DE CONCEPCIÓN

1. Concepción. Director: Federico González Escobar. (0981) 325.018 – chueajue@hotmail.com

2. Horqueta. Director: Hugo Ramón Barrios Jara. (03222) 2476 y (0971) 837.470 - hugo_barrios71@hotmail.com

3. Yvyja’u. Director: Herminia Rivas de González. (0522) 40.717 y (0976) 475.896

II. DEPARTAMENTO DE SAN PEDRO

4. San Pedro del Ykuamandyju. Directora: Carmen Denis. (04222) 2574 y (0971) 829.913 - carmen61_62@hotmail.com

5. General Aquino. Directora: Carmen Ramona Caballero de Vera. (0983) 640.049 - kamecaballero@hotmail.com

6. Chore. Directora: Francisca Rivas de Ortíz. (0451) 230.682 y (0981) 449.408
7. Itakuruvi del Rosario. Directora: Zulma Miryan Mareco de Vázquez. (0412) 10298 -
zulmyr@gmail.com

8. San Estanislao. Directora: Zulma Beatriz Trinidad Zarza. (021) 312.052 y (0981) 292.854 - zulmatrinidad@hotmail.com

9. Jataity del Norte. Director: Juan Félix González. (0985) 395.033 - fegon@live.com

10. Santa Rosa del Aguaray. Director: Aníbal Duarte Núñez (0972) 872.510

11. Kapi’ivary. Director: Angel Martínez Gaona. (0981) 469.523 – angelmartinezgaona2@hotmail.com

12. General Resquín. Directora: Saturnina Díaz Molinas. (0983) 336.322 - saturnina004@hotmail.com

III. DEPARTAMENTO DE CORDILLERA

13. Ka’akupe. Directora: Sabina Antonia Ovelar Cabrera. (0981) 137.425 - sabinaovelar@hotmail.com

14. Eusebio Ayala. Directora: Mariela Cabrera Gauto. (0981) 967.156 - macaga_25@live.com

15. Isla Puku. Directora: Magdalena Valiente González. (0981) 151.483 - magdaval@gmail.com

16. Primero de Marzo. Director: Rubén Ovelar Olmedo. (0982) 523.275
17. Arroyos y Esteros. Directora: Sabina Antonia Ovelar Cabrera. (0981) 137.425 -
sabinaovelar@hotmail.com

18. Emboscada. Directora: Lorenza Morel de Marecos. (0529) 20.277
19. Atyra. Directora: Elvira Ferreira. (0981) 273.022 -
elvi-ferreira1@hotmail.com

20. Tovatï. Director: Felipe Nery Miranda. (051027) 2137 – (0981) 232.639
21. Pirivevúi. Directora: Porfiria Orrego Invernizzi. (0971) 327.353 -
porrego9@gmail.com

IV. DEPARTAMENTO DE GUAIRA

22. Villarrica. Directora: Sandra Benítez de Vera. (0541) 40.170 - sandy_prince15@hotmail.com

23. Coronel Martínez. Directora: Irma Elizabecht Ramírez de Chamorro. (0982) 610.700 - (0541) 40.973
24. Iturbe. Directora: Castorina González de Vecca. (0981) 639.923 - (0546256) 253 -
castorinagonzalez@hotmail.com

25. Ñumi. Director: Juan Bautista García Bogado. (0975) 310.817 - (0541) 40.400 - mrtngarcia3@gmail.com

26. Independencia. Director: Paternio Vera Martínez. (0984) 613.753

V. DEPARTAMENTO DE KA’AGUASU

27. Coronel Oviedo. Directora: Eulalia Benítez de Leguizamón. (0981) 161.203 - eulioili@gmail.com

28. Ka’aguasu. Director: Cecilio Ramón Coronel Gómez. (0981) 514.033 - cearami@hotmail.com
29. San José de los Arroyos. Director: Cecilio Ramón Coronel Gómez. (0981) 514.033 -
cearami@hotmail.com

30. Campo 9. Director: Reimundo Cañete Cáceres. (0983) 459.854 – reimundocc_09@hotmail.com

31. Pastoreo. Director: Ramón Brígido Cáceres Vázquez. (0981) 526.818 - (0524225) 291 - manvera@hotmail.com

32. Repatriación. Encargada de la Dirección: Felicia Vázquez (0971) 334.492
33. . Director: Augusto Martín Jara López. (0984) 553.197
34. San Joaquín. Director: Augusto Martín Jara López. (0984) 553.197

35. Santa Rosa del Mbutuy. Director: Juan Félix González. (0985) 395.033 - fegon@live.com

36. Raúl Arsenio Oviedo. Director: Reimundo Cañete Cáceres. (0983) 459.854 - reimundocc_09@hotmail.com

37. José D. Ocampos. Director: Fermín Cabrera. (0983) 683.326 - cabrerafermin2011@hotmail.com

VI. DEPARTAMENTO DE KA’ASAPA

38. Ka’asapa. Directora: María Antonia Rojas Aranda. (0981) 275.354 - marrojas_28@hotmail.com

39. San Juan Nepomuceno. Director: Javier Arévalos Morel. (0981) 428.571 - (0544) 20.141 – chavi_@hotmail.com

40. Buena Vista. Director: Paulo Núñez Ramírez (0985) 933.170 - (054427) 5276
41. Juty. Director: Angel Javier Segovia. (0985) 753.272 - (0547257) 384 -
ajsegovia10@gmail.com

VII. DEPARTAMENTO DE ITAPÚA

42. Encarnación. Director: César Silva Pedrozo. (0985) 230.924 - (071) 207.813 - tavarandu@yahoo.com.ar

43. Ma. Auxiliadora. Directora: Ramona Ayala Colmán. (0985) 730.945 – ysapykoeju@hotmail.com

44. Natalio. Directora: Liduvina Esther Ayala Colmán. (0983) 109.074
45. Hohenau. Directora: Rita Perla Jara Silva de Tischler. (0985) 720.035 -
ritaperlajs@hotmail.com

46. General Artigas. Director: Edgar Eduardo González Méndez. (0985) 793.802 – edugome.artigas@hotmail.com

47. San Pedro del Parana. Director: César Silva Pedrozo. (0985) 230.924 - (071) 207.813 - tavarandu@yahoo.com.ar

48. Edelira. Directora: Ramona Ayala Colmán. (0985) 730.945 – ysapykoeju@hotmail.com

49. Coronel Bogado. Directora: Mirtha Alegre de González. (0995) 364.247 - mirtha621@hotmail.com

VIII. DEPARTAMENTO DE MISIONES

50. San Juan Bautista. Directora: Josefina Jara de Pérez. (08121) 2854 y (0985) 269.788

51. Santa Rosa. Directora: Rosula Anair Salinas Aponte (0975) 653.671
52. Ayolas. Directora: Mirtha Alegre de González. (0995) 364.247 -
mirtha621@hotmail.com

53. Santa María. Directora: Josefina Jara de Pérez. (08121) 2854 y (0985) 269.788

54. San Ignacio. Directora: Amalia Paola Fretes. (0975) 622.701

IX. DEPARTAMENTO DE PARAGUARI

55. Paraguari. Directora: Porfiria Orrego Invernizzi. (0971) 327.353 - porrego9@gmail.com

56. Piraju. Directora: Rafaela Chaparro Benegas. (0985) 182.510 - rafaelachaparro@hotmail.com

57. Jaguarón. Directora: Gudelia Martínez Salinas. (0971) 243.275 – gudelia2013@gmail.com

58. Sapukái. Directora: Celia Beatriz Chaparro de Garay. (05314) 32.736 y (0972) 183.845

59. Karapegua. Directora: Pastora Leguizamón de Mafra (0981) 131.388 - pastora.leguizamon@gmail.com

60. Aka’ái. Directora: Eva Graciela Florentín de Ríos. (0972) 567.679 – evagraciela1@hotmail.com

61. Yvyku’i. Directora: Nery Fátima Benítez Ramírez. (0981) 356.167 - ateneoguaraniybycui@gmail.com

Sub-Regional Mbujapey: Directora del Curso: Ana Dora Leguizamón de Rojas. (0983) 774.286 – anadoraleguizamon@gmail.com

62. Ky’ỹindy. Directora: Mirian Bernarda Osorio. (0992) 619.375 - (0536282) 292 - mirianbo11@hotmail.com

63. Escobar. Directora: Gudelia Martínez Salinas. (0971) 243.275 - gudelia2013@gmail.com

X. DEPARTAMENTO DE ALTO PARANA

64. Ciudad del Este. Directora: Petrona Albarenga de González. (0522) 40.819 y (0981) 318.008 - palbarenga@hotmail.es

65. Minga Guasu. Directora: Carmen Pereira Irala (0973) 133.117 – jorge_10_churro@hotmail.com

66. Santa Rita. Directora: Petrona Albarenga de González. (0522) 40.819 y (0981) 318.008 - palbarenga@hotmail.es

67. Itaipyte. Director: Derlis Rubén González Gamarra (0677) 210.014 y (0983) 701.310 - D.R.G.G@hotmail.com

68. Hernandarias. Directora: Primitiva Avila de Rojas. (0993) 297.400 - jesusmavi@hotmail.com

69. Presidente Franco. Director: Federico González Escobar. (0981) 325.018 – chueajue@hotmail.com

XI DEPARTAMENTO CENTRAL

70. Asunción-Centro. Directora: Selva Concepción Acosta Gallardo. (0986) 510.009 - (021) 312.447 - guaraniselgall@hotmail.com

71. Asunción-San Pablo. Directora: Evangelista Atienza Rotela. (0985) 263.083
72. Asunción-Campo Grande. Directora: Blanca Elisa Giménez González. (0981) 325.861 -
pikardiamoroti@hotmail.com

73. Asunción-Sajonia. Directora: Ernesta Martínez Apodaca. (021) 481.233
74. Asunción-Mcal. Estigarribia. Director: Eduardo Acosta Medina. (021) 282.192 -
eanguru1@hotmail.com

75. Asunción-Stma. Trinidad. Directora: Irene Estela Segovia de Villamayor. (021) 295.385 - irenesegovia15@hotmail.com

76. Asunción-Barrio Obrero. Director: José Rodríguez Rojas. (0971) 504.002 y (021) 390.869

77. Mariano Roque Alonso. Director: Eduardo Acosta Medina. (021) 282.192 y (0983) 124.137 - eanguru1@hotmail.com

78. Fernando de la Mora. Director: Paublino Carlos Antonio Ferreira Quiñónez. (0981) 732.342 - paufeki@hotmail.com

79. Ñemby. Director: Nelson Zacarías Ortíz. (021) 973.123 y (0961) 552.854 - nelsonzortiz@hotmail.com

80. Luque. Director: Luis Lugo Medina. (0981) 549.471 - guasusaraki@yahoo.com

81. Limpio. Director: Luis Lugo Medina. (0981) 549.471 - guasusaraki@yahoo.com

82. Aregua. Directora: Egidia Matilde Galeano de Aguiar. (0982) 885.024 - matigaleano04@gmail.com

83. San Lorenzo. Director: Virgilio Silvero Arévalos. (021) 575.125 - virgiliosilvero@hotmail.com
      Sub-Regional 1: Director del Curso: Jorge Tadeo Galeano Núñez. (0981) 389.893 –
tadeo_tekokatu@hotmail.com

84. Kapi’atâ. Directora: Mary Cristina Escobar de Arguello. (021) 579.692 y (0984) 648.101

85. J. Augusto Saldivar. Directora: Sabina Núñez de Galeano. (0981) 130.521 - sabinanunezdegaleano@gmail.com

86. Villeta. Director: Catalino Gilberto Recalde. (0981) 110.095 - catalinogilberto@hotmail.es

87. Ita. Directora: Mirian Lisa Acosta de Ortíz. (021) 973.123 y (0981) 513.044 - milisaacosta@gmail.com

88. Lambare. Director: Nelson Zacarías Ortíz. (021) 973.123 y (0961) 552.854 - nelsonzortiz@hotmail.com
89. Itaugua. Director: Juan Domingo Silva Pedrozo. (0294) 21.425 -
judosilpe@gmail.com

90. Guarambare. Directora: Gloria Esperanza Villamayor de Noé. (021) 964.166 y (0982) 276.771 - divinoredentorg964@hotmail.com

91. Ypakarai. Directora: Juana Ramona Ayala Colmán (0982) 944.253 - ramijayala@gmail.com

XII. DEPARTAMENTO DE ÑE’EMBUKU

92. Pilar. Directora: Milva Lilian Actis Olmedo. (0971) 240.396 - mil_actis@hotmail.com

XlII. DEPARTAMENTO DE AMAMBAY

93. Pedro Juan Caballero. Directora: Marcelina Muñoz de González. (0971) 808.020

94. Capitán Bado. Directora: Marcelina Muñoz de González. (0971) 808.020

95. Bella Vista Norte. Directora: Gerarda Muñoz. (0971) 763.355

XIV. DEPARTAMENTO DE KANINDEJU

96. Puente Kyha. Directora: Teresa Beatriz Cardozo Chávez. (021) 524.831 y (0971) 388.591 - teresacardozo@hotmail.com

97. Kuruguaty. Directora: Teresa Beatriz Cardozo Chávez. (021) 524.831 y (0971) 388.591  - teresacardozo@hotmail.com

XV. DEPARTAMENTO DE PRESIDENTE HAYES

98. Villa Hayes. Director: Miguel Domínguez Arbe. (0971) 375.908 y (02626) 2597 - migueldom10@hotmail.com

99. Nanawa. Director: Miguel Domínguez Arbe. (0971) 375.908 y (02626) 2597 - migueldom10@hotmail.com

XVI. DEPARTAMENTO DE BOQUERÓN

100. Filaldelfia. Directora: Rafaela Chaparro Benegas. (0985) 182.510 - rafaelachaparro@hotmail.com

 

ARGENTINA

Regional Buenos Aires. Director: Gudelio Ignacio Báez Benítez. Ñe’êveve: kanandary@hotmail.com

Regional Rosario. Director: Gudelio Ignacio Báez Benítez. Ñe’êveve: kanandary@hotmail.com

Regional Corrientes (Capital). Director: Ramona Velazco de Velazco. (0595-975) 775.744

Regional Ytûsaingo (Corrientes). Director: Jorge Román Gómez, El Kunumi. Ñe’êveve: kunumi@arnet.com.ar

Regional Posadas (Misiones). Directora: Carmen Gladys Bernatto. Ñe’êveve: gabernatto@yahoo.com.ar

Regional Garupa (Misiones). Director: Omar Alfonso Cibils Aquino. Ñe’êveve: haxita@hotmail.com

Regional Jujuy (Jujuy). Coordinadora: Rebeca Camacho. Ñe’êveve: kereimbaiyambae2013@hotmail.com

BRASIL

Regional Foz de Yguasu. Director: Antonio Cabrera. Ñe’êveve: momaitei@gmail.com

Regional Foz de Yguasu. Profesor: Mario Ramâo Villialva Filho. Ñe’êveve: mariocomunica@yahoo.com.br

Regional Sâo Paulo. Directores: David Caparelli y Estela Montenegro. Ñe’êveve: estelamontenegro@oul.com.br

Regional Sâo Paulo. Profesor: Almir da Silveira. Ñe'êveve: almir.da.silveira@terra.com.br

Regional Dourados. Director: Arnulfo Morínigo Caballero. Ñe'êveve: arnulfomorinigo@gmail.com

ITALIA

Regional Bari. Director: Antonio Tiberio di Dobrynia. Ñe’êveve: dobrynia@hotmail.it

 

ooo000ooo

 

CURSO BÁSICO POR INTERNET

Consultora JyP. Director: David Fernando Villalba. (0986) 924085 - info@jyp.com.py

 

ooo000ooo

 

ADEMÁS, CURSOS ESPECIALES DE IDIOMA GUARANI PARA

1. EXTRANJEROS

2. ADULTOS NO HABLANTES GUARANI

3. NIÑOS Y JÓVENES (COMO REFUERZO ESCOLAR)

-INSCRIPCIONES ABIERTAS SIN PAGO DE MATRÍCULA

-MATERIALES DIDÁCTICOS ACTUALIZADOS

-DÍAS Y HORARIOS DE CLASES A CONVENIR

-METODOLOGÍA DE APRENDIZAJE ACTIVA Y  MUY DINÁMICA

-CLASES EN GRUPOS REDUCIDOS

-SALAS DE CLASES CONFORTABLES Y AMBIENTE AGRADABLE

-AMPLIA Y COMPLETA BIBLIOTECA

-DOCENTES ESPECIALIZADOS

 

¡Ropytáma nera’ârôvo!

 

Maitei horyvéva opavavépe

 

David Galeano Olivera

ATENEO Motenondehára Guasu

ateneoguarani@tigo.com.py

 

ooo000ooo

 

ORE ROIKUAA PORÂ GUARANI ÑE’Ê – NOSOTROS SOMOS ESPECIALISTAS EN IDIOMA GUARANI”

 

ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI: 37 AÑOS AL SERVICIO DEL IDIOMA GUARANI Y DEL PUEBLO PARAGUAYO (1985-2022)


ooo000ooo

 

 

 

TOKYMÍNTE CHE AIPOTA 27-01-22 DAVID GALEANO OLIVERA