KÁSO ÑEMOMBE'U: NDAHA'ÉIMBORA'E PLATA YVYGUY

KÁSO ÑEMOMBE’U: NDAHA’ÉIMBORA’E PLATA YVYGUY
Ohai: David Galeano Olivera
Leer original (hacer clic) en: http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/k-so-emombe-u-ndaha-imbora-e-plata-yvyguy
Leer también en: http://dgaleanolivera.wordpress.com/kaso-nemombeu-ndahaeimborae-plata-yvyguy/

Amoite Guasukuápe niko oikova’ekue karai Policarpo Martínez. Kuimba’e katupyry omba’apóva ikokuépe. Omoirũjepi chupe mokõi ita’ýra: Chive ha Tani.

Guasukua niko ndatuichaivoi, ha jeko upérupi ohasava’ekue Mariscal López iguarinikuéra ndive upe Ñorairô Guasu aja, Argentina, Brasil ha Uruguay ñandeaho’ipárôguare. Umi ñane retâygua niko oñotỹva’ekue avei upérupi imba’eta: kuâirû, mbo’y ha ambue mba’e ijatúgui ijapopyréva, ani haĝua ho’a umi pytaguakuéra poguýpe.

Sapy’apy’a niko oġuahẽvavoi upépe kuimba’ekuéra oúva ojo’omimi Guasukua yvy, ohekávo upe Pláta Yvyguy oje’eha. Heta tapicha jeko ojuhujepe upépe Pláta yvyguy; ha ojuhu rire, pya’e oje’ói hikuái tetã ambuére.

Naoimeraẽvái niko ojuhukuaa Pláta yvyguy. Vaicháku oĩvavoi tapicha ojeporavóva ojuhu haġua upe mba’e. Guasukuápe niko heta kuimba’e ha kuña ohechajepe jagua iñakã’ỹva, ỹramo kuimba’e térã kuña ijao morotĩmbáva.

Peteĩ ára ndaje karai Poli, peichantevoi ojekuaave karai Policarpo¬pe; ohókuri mokõive ita’ỹra ndive ikokuemíme, ha oġuahẽvo upépe oñepyrũ hikuái omba’apo. Ku tembiapo hetavérõ jave, ha’ekuéra ohómiva’erã pyhareve ha ka’arupytũ rupi oujey hikuái. Péicha jave ogueraha imatulami, ha avei peteĩ “ñakyrã’i” ombovy’áva hembiapo, ohendúvo purahéi ñanemba’éva. Namombyrýi upégui ohasa peteĩ ysyry ha’ekuéra ohohápe hoy’u ha ojahu hamba’e.

Kyre’ỹme jeko omba’apókuri hikuái, ha asaje rupi opytu’u “omo¬hyġuatã haġua isevo’ikuéra”, he’iháichajepi ñembojarúpe. Omohu’ã rire hembiapokuéra upe ka’arúpe, osẽ oupa heseve hogamíme; ha ndaje oġuahẽvo upe ysyry rembe’ýpe; Tani, ta’ýra ypykue, ohechásapy’a, mboypýri, peteĩ kavaju morotĩ iñakã’ỹva. Ohechávo upe mba’e Tani oñemondýi ha jekoraka’e pya’evoi ojovasa, ha ñembotavyetépe omombe’u itúva ha ityvýrape. Ha’ekuéra niko oikuaamavoíkuri mba’épa he’ise upe mba’e.

Ojapomavoíra’e peteĩ arapokõindy Tani ohechahaguéjepi iképe, peteĩ ysyry ha peteĩ kavaju morotĩ hoy’úva upépe; ha ndaje oñeporandúmiva’erã mba’épa he’iséne upe kerayvoty, avei opora¬ndúkuri itúva ha isýpe, ha mavavete ndoikuaáikuri mba’épa he’ise.

Mbohapyve omoñani hikuái hymba kavajukuéra, ha oġuahẽvo hogamíme, he’íraka’e karai Poli ita’ýra Tanípe: “Ndéve ġuarã hína che ra’y. Eñernbosako’i katu, ha’e... tereho chupe neañoite”. “Nei che ru”, he’imavoíkuri ndaje mitã Tani. Osẽnguévo hógagui ohohaġuáicha, isy he’íraka’e chupe: “Eñembo’emíkena peteĩ Mariami upe ijarakuemíre. Imarangatueténiko nendive che memby”. “Upéicha ajapóta che sy. Ani rejepy’apy”, he’i mitãkaria’y ha ohopa heseve. Oguerahániko ondive: jo’oha, peteĩ limétape ykaraipyre; ha sapy’áramo ġuarã -iku’akuápe- peteĩ mboka.

Oĝuahẽ upe ysyrymi rembe’ýpe ha upépe ohypyiraẽkuri ykarai¬pyrépe upe tenda; ha upéi jeko oñepyrũ ojo’o. Sapy’apy’a ndaje ojehechauka chupe upe kavaju morotĩ iñaka’ỹva. Oiméne niko upéva hína upe Pláta Yvyguy ñangarekoha. Peichahágui niko ijo’oha opa’a ichugui. “Kóva ha’éma”, he’ijekoraka’e Tani, ha onohẽvo okápe, ñemondýi reheve niko ohechakuaákuri onohẽhague iñakãngue. Ojo’ovévo katu onohẽ heta kanguemimi. Peteĩ mitã’i kanguemimínte niko ojuhu upépe. Ndaha’éimbora’e Pláta yvyguy.

Upémarõ niko ojevy hogamíme ha omombe’u ipehẽnguekuérape. Oñemoĩmba peteĩ ñe’ẽme ha ohopaite hikuái upe ysyry rembe’y peve. Peichantevoi niko ojepokuaa ha ojapo umi ñande rapicha okaraygua oikóramo umi mba’e.

Oġuahẽvo upépe omono’õmbaite hikuái umi kanguemimi; ha uperire katu, omohendákuri peteĩ kurusumi ha’e... ohypyijeýkuri ykaraipyrépe. Oñembo’e hikuái ha ohopa heseve hogamíme. Ko’ẽ rire, Tani ha ipehẽnguekuéra oguerahákuri umi kanguemimi ha oñotỹ Guasu¬kua te’õngueópe. Upete guive ndaje Tani ndohechavéi iképe upe kavaju morotĩ hoy’úva ysyrymíme...

ooo000ooo

CURSO DE IDIOMA GUARANI, en: http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/curso-de-idioma-guarani

Maitei horyvéva opavavépe