Lengua Guarani

Lengua Guarani
Ára Pyahu

domingo, 20 de junio de 2010

DÍA DEL PADRE - TÚVA ÁRA



DÍA DEL PADRE – TÚVA ÁRA
Ohai: David Galeano Olivera
Leer original (hacer clic) en: http://groups.google.com.py/group/guarani-nee/web/da-del-padre---tva-ra

TÚVA ÁRA niko heñói karai Henry Jackson Smart rekovekuépe; ha’éniko kuñakarai Sonora Smart Dood tuvakue. Karai Smart jeko oîjéperaka’e aipo tetâygua ñorairôme oikova’ekue Estados Unidos-pe. El DÍA DEL PADRE tuvo su origen en el Señor Henry Jackson Smart, padre de la señora Sonora Smart Dood. El fue un veterano de la guerra civil ocurrida en los Estados Unidos.
Smart rembireko niko omanókuri heñói jave imemby poteîha; ha upe guive -ha’e oikórô peteî tapỹi oîva Washington tetâpehême, arasê gotyo- ha’e oñangareko ypy umi poteî mitâre, omyengoviávo isykuéra mborayhu ha ñeñangareko; ha upekuévo avei omoirû hekopete chupekuéra tuvaháicha. Smart quedó viudo cuando su esposa murió en el parto del sexto hijo, y a partir de ese hecho -en que él vivía en un rancho al este del estado de Washington- se hizo cargo del cuidado de sus hijos, procurando sustituir el amor y el cuidado de la madre y, al mismo tiempo, acompañándolos correctamente en su rol de padre.
Okakuaapávo, Sonora ohechakuaa mba’éichapa itúva hekombarete, hembiayhukuaa, ndahekorakate’ỹi ha hekojera hendivekuéra. Ha’eñoiténiko omongakuaákuri chupekuéra ha heta jehasa asy rire onohê chupekuéra tenonde gotyo. Upépe ou iñakâme peteî temiandu neporâva ha omoheñôi upe TÚVA ÁRA ojegueromandu’a’ypyva’ekue 19 jasypoteî 1910-pe, upéva ha’égui karai Henry Smart, itúva, aramboty. Cuando Sonora creció, se dio cuenta de la fortaleza, el cariño, el desinterés y la dación de su padre. Él los crió solo, llevando a cabo todo tipo de sacrificios para sacar adelante a su familia. Ahí le surgió la hermosa idea de celebrar, por primera vez, el DÍA DEL PADRE, día 19 de junio de 1910, fecha del cumpleaños del señor Henry Smart, su padre.
Ary 1924-pe ae Tetâ Ruvicha Calvin Coolidge ojepytaso upe temiandu rehehápe ha omboaje upe ára, Túva Árarô, Estados Unidos tuichakue javeve. Ipahápe, ary 1972 jave, Richard Nixón oîrôguare Tetâ Ruvichárô, omboaje upe léi oikuaaukáva akóinte ojegueromandu’ataha Túva Ára, arateî mbohapyha jave jasypoteîme. Recién en el año 1924 el Presidente Calvin Coolidge apoyó decididamente dicha idea y declaró esa fecha como el Día del Padre, en los Estados Unidos. Finalmente, en el año 1972 durante la presidencia de Richard Nixon se firmó la ley que establecía en forma permanente la celebración del Día del Padre, el tercer domingo del mes de junio.
Upe guive, upe ára pya’e herakuâ ha avei ojegueromandu’a Europa, América Latina, Africa ha Asia-pe. Péva ha’e Túva Ára rembiasakue. Una vez establecida dicha fecha oficial en Estados Unidos, la celebración se esparció rápidamente a Europa, América Latina, África y Asia. Esta es la historia del Día del Padre.

¡HETA VY’APAVE TUVAKUÉRAPE HI’ÁRAPE – FELICITACIONES A TODOS LOS PADRES EN SU DÍA!

ÑE’ÊPOTY GUARANÍME – POESÍA EN GUARANI
“CHE RU TUJAMI”
Ohai: Sabino Giménez Ortega (Aravo’i)
Leer (hacer clic) en: http://www.ateneoguarani.edu.py/index.php?content=detalle_novedades&item=83
I
Aichejáranga che ru tujami nekane'õ'ÿva
Ejúna ko'ápe ko che renondépe torohechami
Péina aguereko che ñe'ã poty nemba'erãitéva
Ejapysaka ko che remiandu ndéve tajykýi
II
Mba'apópe oikógui umi nde jyva hajyguesẽmbáma
Ha nde po pire iñanambusúva che ru tujami
Umi nde ati'y kuarahy rata ohapy asýva
Ága oikotevẽma arapytu'u che ru tujami
III
Ha upevarã péina nde ra'y akakuaapáma
Ága chehaitéma ajepytasóta che ru tujami
Tove taraha nde rapykuere ku techapyrãme
Chéveko hi'ãma agaite guivéma repytu'umi
IV
Aguyje che ru, che ru tujami nekane'õ'ÿva,
Nde poyvi araháta ko che pyti'ápe tomimbirei
Tove kuarahy tohapy avei che pire ikyrÿiva
Rombotuichahávo ajepytasóne che ru tujami..

1. Rehendusérô “Evy’ákena papa” (opurahéiva Quemil Yambay ha Los Alfonsinos), ehesakutu ko’ápe: http://www.youtube.com/watch?v=itI-J_2R5uM&feature=related

2. Rehendusérô “Mi papá” (ohaiva’ekue Jorge Román Gómez – El Kunumi ha opurahéiva Paola Ricci), ehesakutu ko’ápe: http://www.youtube.com/watch?v=UwY_ttR2P5M

No hay comentarios: