Lengua Guarani

Lengua Guarani
Ára Pyahu

martes, 5 de enero de 2016

LOS TRES REYES MAGOS, EN GUARANI

ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI
Maitei horyvéva opavavépe
David Galeano Olivera

LOS TRES REYES MAGOS – MBOHAPY KARAI IMBA'EKUAÁVA
       El día 6 de enero, de cada año, vienen los Tres Reyes Magos (Melchor, Gaspar y Baltasar) y dejan en cada hogar paraguayo un regalo para cada niño o niña que se portó bien durante todo el año. Ese día, la gran alegría se ve reflejada en el rostro de cada niño, que en los días previos escribió su cartita pidiendo un regalo a los Tres Reyes Magos y que en la noche del 5 de enero rezó y puso su zapatito al lado del Pesebre y además preparó la palangana con agua y pasto para los cansados camellos. A continuación, el texto bíblico que recuerda la historia de los Tres Reyes Magos cuando fueron a adorar al Niño Jesus. Ára 6 jasyteî jave, ñavô ary, oújepi hikuái umi Mbohapy Karai Imba'ekuaáva (Melchor, Gaspar ha Baltasar) ha ogueru jopoimimi mayma mitâ’i térâ mitâkuña’í ñane retâyguávape, hekomarangatuva’ekue pe ary pukukue javeve. Pe ára, vy’a tuichavéva omyenyhê opaite mitâmimi rova; ha’ékuéra niko upe mboyve ohaíkuri ikuatiañe’ê ojerurehápe jopói umi Mbohapy Karai Imba'ekuaávape ha pe 5 jasyteî pyhare oñembo’e ha omoî isapatu Tupâra'yro ykére ha upéicha avei omyenyhê y ha kapi’ípe peteî kanéka upégui hoy’u haĝua umi kaméllo ikane’ôitéva. Ko’ápe, pe moñe’êra omombe’úva umi Mbohapy Karai Imba'ekuaáva rembiasakue ohóroguare ohechakuaávo Tupâra’ýpe.

EN CASTELLANO
       Jesús había nacido en Belén de Judá durante el reinado de Herodes. Unos Magos que venían de Oriente llegaron a Jerusalén preguntando: “¿Dónde está el rey de los judíos recién nacido?. Porque hemos visto su estrella en el Oriente y venimos a adorarlo”.
       Herodes y toda Jerusalén quedaron muy alborotados al oír esto.
       Reunió de inmediato a los sumos sacerdotes y a los que enseñaban la Ley al pueblo, y les hizo precisar dónde tenía que nacer el Mesías. Ellos le contestaron: «En Belén de Judá, pues así lo escribió el profeta: Y tú, Belén, tierra de Judá, no eres en absoluto la más pequeña entre los pueblos de Judá, porque de ti saldrá un jefe, el que apacentará a mi pueblo, Israel”.
       Entonces Herodes llamó en privado a los Magos, y les hizo precisar la fecha en que se les había aparecido la estrella. Después los envió a Belén y les dijo: “Vayan y averiguen bien todo lo que se refiere a ese niño, y apenas lo encuentren, avísenme, porque yo también iré a rendirle homenaje”.
       Después de esta entrevista con el rey, los Magos se pusieron en camino; y la estrella que habían visto en el Oriente iba delante de ellos, hasta que se detuvo sobre el lugar donde estaba el niño. ¡Qué alegría más grande: habían visto otra vez la estrella!. Al entrar a la casa vieron al niño con María, su madre; se arrodillaron y le adoraron. Abrieron después sus cofres y le ofrecieron sus regalos de oroincienso y mirra.
       Luego se les avisó en sueños que no volvieran donde Herodes, así que regresaron a su país por otro camino.

GUARANÍME
       Hesu oikove ypy Belén-pe, Judea-pegua táva, Herodes ramoguare mburuvicha guasu upe tetâme. Upéramo oĝuahê Jerusalén-pe kuarahy resêguio umi Karai Imba'ekuaáva oikóva oma’ê povyvy mbyjakuérare, ha oporandu hikuái: “moôpiko oime pe Judea-guakuéra ruvicha guasu oikove ypy ramo va’ekue?. Rohecha iñapysê imbyjaha roju romomba’eguasúvo”.
       Mburuvicha guasu Herodes ojepy’apyete upéva ohendúvo, ha upéicha avei ojehu opa Jerusalen-guápe.
       Mburuvicha guasu ohenoiuka pa’i ruvichakuérape ha umi Tupâ ñe’ê mbo’ehárape, ha oporandu chupekuéra mamópa oikoveypýtahina pe Tupâra’y. Ha’ekuéra he’i “Belén-pe, táva Judea-peguápe, péicha voi ohaiva’ekue peteî maranduhára: Ndékatu Belén, Judea-gua, ndaha’éi ku michîvéva tavaguasukuéra ko yvypegua apytépe; ndehegui osêta mburuvicha guasu ha oisâmbyhýtava che retâ Israel”.
       Upéramo Herodes ohenói kirirîhamete umi Karai Imba'ekuaávape kuarahy resêvoyguápe, ha ha’ekuéra rupi oikuaa porâ araka’etépa osêra’e pe mbyja. Upéi omondo chupekuéra Belén-pe, ha he’i: “Tapeho amo ha peporandu ikatuháicha pe mitâ rehegua, ha pejuhu vove pechemomarandu, ikatuhaĝuáicha che ave aha amomba’eguasu chupe”.
       Péicha he’ipávo chupekuéra mburuvicha guasu, umi Karai Imba'ekuaáva oho hikuái. Ha pe mbyja ohechava’ekue osê kuarahy resême, oho henonderâkuéra opyta peve pe mitâ oikoha ári. Umi Karai Imba'ekuaáva, ohechávo pe mbyja ovy’aiterei hikuái. Oĝuahêvo, oike upe mymba karuhápe ha ohecha pe mitâkuimba’emi isy ndive; ha oñesû omomba’eguasu chupe hikuái. Upéi ikarameĝuakuéragui oguenohê itaju,mba’eryakuâ ha mírra ha oikuave’ê chupe hikuái. Upe rire iképe oje’e chupekuéra anivéma haĝua ohasa Herodes renda rupi. Aipórô ojevy hikuái hetâme ambue tape rupi…

(Oñenohê “Biblia mombe’upy mitâme ĝuarâ” – Sociedad Bíblica Paraguaya – 2000)

ooo000ooo
Ahechakuaávo – Dedicado a:
Ale
Fer
Sofi

Alvarito 

Adri

Maxi
Emi

ooo000ooo

Leer POESÍA A LOS TRES REYES MAGOS, en (https://lenguaguarani.blogspot.com/2020/01/los-tres-reyes-magos.html)

Ver POESÍA A LOS TRES REYES MAGOS, en (https://www.youtube.com/watch?v=bBUOyisZKjg)

Ver 6 DE ENERO, de CLEMENTINO OCAMPOS, por el Dúo QUINTANA ESCALANTE y edición de Alicia Galeano, en (http://www.youtube.com/watch?v=1KGLfCP5MwU)

Ver LOS TRES REYES MAGOS, en (https://www.youtube.com/watch?v=uUvH8i9SAdM&feature=em-upload_o...)

Ver SAN BALTAZAR - KAPIATA - DESDE EL AÑO 1600, en (https://www.youtube.com/watch?v=fOBVTI0OLLA)


No hay comentarios: