Lengua Guarani

Lengua Guarani
Ára Pyahu

domingo, 25 de mayo de 2014

DAVID GALEANO OLIVERA: ÑANE RETÂ RUVICHAITE PYPORE

DAVID ABDÓN GALEANO OLIVERA. Táva Paraguaýpe, 18 jasykõi 1961 arýpe. Ko’ã che ñe’ẽ ndaha’emo’ãi ñe’ẽkele’e, ha’etahína ahecháva ha añandúva, jehechakuaamínte. Ñane retãpýre, opaite hendápe jajuhukuaa mbo’eharapavẽ rapykuere. Ndaipóri táva omohembýva’ekue, opavavénte oguereko hembiapokue, imba’ekuaa avañe’ẽ rehegua,  hetaite ary oikundaha umi ñane retã rapekuéra ombojajúva umi táva ojuehe. Taha’e tape hũ térã umi tape pytã. Tuju térã yvyku’íre.

 

Ohohápe oheja ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI poyvi ha pe kuatiratã oñemoaranduhaguére hendive umi kuimba’e ha kuña oikuaasevéva Guaraní ñe’ẽ. Ouahẽ katuete umi oñehenoiháme. Ha’e pe JANO oje’eha, gua’umombe’úpe jahecháva, ymaiteguare, ohechapaitéva peteĩ jereguasúpe. Mokõi ava akã oguerekógui ijehe.


Upéicharupi ATENEO opu’ã porã  ha ndo’áiri, jepérõ hetáma ojetyvyro, okáiguio ha hyepýguio. Tova’atãko oĩ ñande apytépe ojejapo haḡua umi naiporãiva ñane retãre. Guarani rapére jajuhukuaa ñe’ẽ eirete ha umi ñe’ẽ juky ñe’ẽ teete apytépe. Joparajehe’a ome’ẽ umi oñeme’ỹva’erã. Ombo’yrei oipe’a mborayhu avañe’ẽgui. Joparajehe’a ha’e peteĩ tape neguenohẽva Guaraní ñe’ẽgui. Ñande tujáma ñañombotavy haḡua.


Ñane avañe’ẽ ha’ehína ñane retã ãnga ñe’ẽ. Tetã oikove. Ava oñemboheta mbeguekatúpe. Ñande retave ha hetave oĩ oñe’ẽva Guaraní ñe’ẽme. Yvateguánte ombou ñandéve Avañe’ẽ ha Guaraní rayhupápe. Yvategua ohechakuaa oĩha tekotevẽ umi pytyvõhárare. Nomanomo’ãi ñane retã ha pe iñe’ẽ marangatu oikovéta opa peve yvóra.


Osẽnte avei ñande yvýpe, umi ava ohayhu asýva Hetã Paraguaýpe ha pe iñe’ẽmíme. Aréma ñane retã oheka ha orairõ pe tekosã’ỹ mayma tetã apytépe. Ñandejopy pe tekotevẽ. Tetãygua ry’ái umi ñane mba’epotáre. Ojapo 50 ary, sa’i oĩva’ekue umi oñemoaranduséva’ekue avañe’ẽme.


Ñane ñe’ẽningo omanómakuri, oje’e. Ha tetãygua oikove ha hekove ñe’ẽ avei. Nde rekove ko ñe’ẽ rapykuéri ndohomo’ãi mamove, oje’e. Reíete neakãrakúta hese. Okahárare ndaipóri tekombo’e  Guaraní ñe’ẽre. Péva ha’e tekotevẽ tuichaitereíva’ekue. Sa’ínteva’ekue umi ohechakuaáva. Aréma ñane akãhatã guaraní ñe’ẽre.


Mayma yvypóra ohecha ypýva mbo’eharapavẽ David Galeano Olivera pe mbo’ehao kotýpe ohechakuaa katuete oĩha peteĩ karai guasu renondépe, oguerekóva pokatu iñe’ẽme, Avañe’ẽ ombo’évo. Katupyry oguerekóva tuicha, omba’apo ha oñemomýi mba’ekuaa oipyguarávo, ko’ẽ mboyve guive ohasa peve pyhare pyte.


Ombo’ekuaa, imba’ekuaa ipypuku, hendaitépe omyesakã umi oñeikotevẽva, ohechukakuaáva Guaraní ñe’ẽ ikatuha oñemomýi umi ñe’ẽ imbaretevéva ykére ko yvy apére. Ja’ekuaa ko’áḡa, reiete ojejuru’o Guaraní ñe’ẽre umi ohayhu’ỹva hetãme.


Heta mba’e porã oguereko ñane retãre oñeñongatúva. Ha umíva apytépe oĩhína ko ñane ñe’ẽ Guaraní. Papa Francisco oguerohorývo umi kuña ñane retãyguápe, ohechakuaa kuñaha pe oñangarekóva tetã mba’ekuaáre ha ñane Avañe’ẽre. Ko’aḡa peve jaguereko kuña ipyapýva, jepérõ pe Tetã akãguasu hesarái tetãyguágui. Máva he’ikuaa Papa Francisco ndoguerohoryhái ñane Guaraní ñe’ẽ.


Mbo’ehára David, tapiaite ojepovyvy umi avañe’ẽ rapokuápe. Tavarandúre, ojapysakaháre oiko oguenohẽ techapyrã, ohaíva arandukápe. Hendive ikatu ñamba’apo ñane retã ñe’ẽ teére. Ohechukáva ñepytyvõme.


Opaichagua mbo’ehára ñaĩhína Guaraní ñe’ẽre. Ikatupyrýva ñe’ẽtekuaápe térã ñe’ẽporavopyrépe. Oĩko avei ikatupyrýva ñe’ẽhasápe térã umi ñe’ẽhaípe. Ko’ã mba’ekuaajejapópe avei ikatupyry mbo’eharapavẽ David. Ohayhuporãgui ñane ñe’ẽ Guaraní ojapo porã katupyrýpe umi hembiapo techapyrãmemetéva.



Avañe’ẽ mbo’ehára katuete ohayhúne hetãme. Tetã Paraguay ñe’ẽ ombo’ehína. Pévare ha’ete pe ñañanduvéva ñane retãme. Avañe’ẽ ñembo’e ha’e peteĩ tekotevẽ guasu. Heta ñande rapicha ava oiko oñeporandu mba’érepa oñembo’e Guaraní ñe’ẽ. Hasýkohina jajehekýi haḡua tavýgui.


Mayma tembiapo porã ojejapóva katuete ohupyty opaichagua jehechakuaa. Umi mba’e porã apoha pya’eve oñemomombyry umi tekotevẽgui. Hi’arandu’ỹvape ḡuarã mbo’ehára Guaraní ndaha’éi mba’eve guasu. Heta mba’e porã nahesakãi ko’ã yvypórape.


Mbo’ehára Guaranímante oitavy’óva’erã umi ava tavy ñembotavýpe. Ñane retãpýre, opaite ára, oñeha’ã mbo’ehára Guaraní, oikohatãhína oñemyesakãporãve haḡua opa mba’ekuaa.


Mbo’eharapavẽ David Galeano Olivera omyakã ha omotenonde ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI rembiapo iñasãiva ñane retã Paraguay ryepýre ha ko yvoráre avei. Tembiapo porã oñemoneĩva ojapo ATENEO.


Ñane ñe’ẽ  Guaraní oguereko  peteĩ mburuvicha guasu katupyryete, ojapóva tekombo’e hendaitépe ATENEO rupive, mayma mbo’ehaópe. David Galeano Olivera, aréma omba’apo porã avañe’ẽre. Guaraní mbo’ehararãme ojehupytyka arandueta jahupytypa’ỹva oguerekóva ñane Guaraní ñe’ẽ.


Guarani ñe’ẽ ha’e ñande reko rapoite ha pe tuichavéva ha ipukuvéva. Guaraní mba’ekuaa ndaikatúi ñamboyke nipe ñamombo ñandejehegui. Jahayhúrõ ñane avañe’ẽ katuete ñamba’apóta Guarani rayhupápe. Ñe’ẽ Guarani’ỹre tetã Paraguay ndaha’emo’ãi pe tetã Paraguay. Jahechakuaáne.


Mbo’ehaovusu rembiapo jaikuaa porã. Mbo’ehaovusu ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI rembiapo ohupyty 100 távape ñane retãpýre ha heta tetã ambuépe. Ko’ã mbo’ehaovusúpe jajuhukuaa mbo’ehára David Galeano Olivera rembiapokue ojepurúva ha ñanembokatupyrýva. Mayma avakatu ohechakuaa ha ohecha porã mbo’eharapavẽ David Galeano Olivera rembiapo.



Ñane retãpýre ikatu jajuhu David Galeano Olivera rembiapokue. Umi tapỹime, oĩ katuete oñemoarandúva avañe’ẽme. Ojuhúva pytyvõ  umi kuatiáre temimbo’épe ḡuarã ohaíva’ekue mbo’eharapavẽ. Ha’e ohohápe ha ha’e ohejahápe peteĩ aranduka ohejahína mba’ekuaa ATENEO rérape avei.


Tetã Paraguay ñe’ẽ ha’e Avañe’ẽ, ha’evahína karaive ñe’ẽ, Guaraní ñe’ẽre ñañe’ẽñaína. Ere’eréva. Ja’ekuaa avei pe avañe’ẽ teete eirete ha’e ñande mbopy’arorýva pe Guarani ñe’ẽre. Avañe’ẽkuaa ome’ẽ avei ñandéve pe vy’apavẽ. Mayma mbo’ehára imba’ekuaa apytépe oguereko mborayhu añete karaive ñe’ẽre. Oñongatu pe ikorasõme.


Jahahápe jajuhukuaa jeguerohory David Galeano Olivera-pe ḡuarã. Techakuaa chupe iñasãi opaite hendápe. Guaraní tendota oñohẽva ty’ái, ikane’õ’ỹva. Oho ha ou ojapyhara opaite táva ojuhúva henonderãme. Sapy’ánte peteĩ árape oĩ mbohapy tendápe avei oñe’ẽ haḡua mbohapy atýpe ñane retã ñe’ẽre.

   

Ja’ekuaa hetaha oĩ hendive mbo’ehára katupyry oipytyvõ mbaretéva chupe ATENEO oiko imbarete haḡua. Umi tekombo’e ñane retã  Paraguaýpe, pe Guaraní ñe’ẽ’ỹre ndaha’éi tekombo’e. Ñande jaikuaáva hendive jaikuaave. Ñe’ẽ jahayhúva hendive jahayhuve. Umi mbo’eharakuérante oguereko chupe motenondeháramo, omyakãsãgui pe arandu avañe’ẽ mba’éva. Añete. Avañe’ẽ mburuvicha guasu. Ñemoirũñepytyvõme mayma mbo’ehárandi Guaraní ñe’ẽ ñepysyrõme.


ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI ha’e peteĩ yvyty puku yvate ojepysóva ñane retãpýre. Ojehechapaitéva. Omyakã yvatete mbo’eharapavẽ David. Ta’ãnga. Pe yvytytýre iñapesã umi mbo’ehára, ikatúva oguejy térã ojupi oĩháme tekotevẽ. Mbo’eharapavẽ tekotevẽ ojupive yvate gotyo. Hetave ouhína hembiaporã ñane Avañe’ẽre. Guarani rapére ñambyatýne jahávo umi avañe’ẽ rayhuhára. Aguyje.


ooo000ooo





 
 
Ver DAVID GALEANO OLIVERA: HIJO DILECTO DE LA CIUDAD DE ASUNCIÓN, en (http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/david-galeano-olivera-h...)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN VIKIPETÂ, en (http://gn.wikipedia.org/wiki/David_Abd%C3%B3n_Galeano_Olivera)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN WIKIPEDIA EN ESPAÑOL, en (http://es.wikipedia.org/wiki/David_Galeano_Olivera)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN WIKIPEDIA EN INGLÉS, (http://en.wikipedia.org/wiki/David_Galeano_Olivera)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN WIKIPEDIA EN IDIOMA RUSO, en (http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D...)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN WIKIPEDIA DE LITUANIA, en (http://lt.wikipedia.org/wiki/David_Galeano_Olivera)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN WIKIPEDIA EN IDIOMA SAMOGITANO, en (http://bat-smg.wikipedia.org/wiki/David_Galeano_Olivera)


Ver CURRÍCULUM VITAE DE DAVID GALEANO OLIVERA, en (http://lenguaguarani.blogspot.com/2012/05/curriculum-vitae-de-david...)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN PORTAL GUARANI, en (https://www.portalguarani.com/1006_david_a_galeano_olivera.html)


Ver ENTREVISTA A DAVID GALEANO OLIVERA POR EL KUNUMI, en (http://elkunumi-guarani.blogspot.com/2009/05/el-kunumi-entrevista-d...)


Ver GALEANO DAVID EN GUARANI RAITY, en (http://www.guarani-raity.com/html/galeanodavid.html)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN PERSONAJES DESTACADOS DEL PARAGUAY, en (http://descubriendo-sudamerica.wikispaces.com/Personajes+Destacados...)


Ver DAVID GALEANO OLIVERA EN LA RED MUNDIAL DE ESCRITORES EN ESPAÑOL, en (http://www.redescritoresespa.com/G/galeanoO.htm)


Ver PÁGINA DE DAVID GALEANO OLIVERA EN CAFÉ HISTÓRIA, en (http://cafehistoria.ning.com/profile/DavidGaleanoOlivera)


Ver PÁGINA DE DAVID GALEANO OLIVERA - LENGUA GUARANI EN BLOGGER, en (http://lenguaguarani.blogspot.com/)


Ver CANAL DE DAVID GALEANO OLIVERA EN YOUTUBE, en (http://www.youtube.com/user/DavidGaleanoOlivera)


Ver ENTREVISTA A DAVID GALEANO OLIVERA POR ALUMNOS DEL COLEGIO CERRITOS, en (http://www.youtube.com/watch?v=Q5yw8_6T4ms)


Ver SOBRE EL LIBRO LINGÜÍSTICA GUARANI, en (http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/sobre-el-libro-lingu-st...)


Ver SOBRE DAVID GALEANO OLIVERA, en (http://cafehistoria.ning.com/profiles/blogs/sobre-david-galeano-oli...)


Ver DEFENSA DE TESIS DOCTORAL DE DAVID GALEANO OLIVERA, en (http://www.youtube.com/watch?v=2rAXiLt0mTc) 


 



No hay comentarios: