Lengua Guarani

Lengua Guarani
Ára Pyahu

sábado, 26 de noviembre de 2016

MALAVISIÓN

MALAVISIÓN
Ohai: David Galeano Olivera
       Che ramói ningo omombe'uva'ekue chéve mba'éichapa. peteî jey, omondýiva'ekue chupe Malavisiô. Ha'éngo oikova'ekue amo Ka'asapa ruguáre ha upépe oîva'ekue peteî ka'aguy'i ojekyhyjeha, ndaje upépe oikova'ekue Malavisiô. Mi abuelo me contó de como, una vez, lo asustó el Malavisión. El vivía en el fondo de Ka'asapa y allí había un pequeño monte muy temido, porqué se decía que allí vivía el Malavisión.
       Peteî ka'arupytûme, ara vai, osunu, overa ha okypotaite jave, che ru chemondova'ekue peteî vakara'y piári. Oho chendive peteî mba'apohára pyahu ndaha'éiva Ka'asapaygua. Roñembojávo ka'aguy'ípe, rohendu vakara'y rasê ha ha'e che irûme “Ara vaíngo ha iñipytûñepyrûma. Naiporâingo jaike péicha upépe. Jajevýnte ógape ha ko'êrô jajujeýne ipiári”. Mba'apohára pyahu osê ombohovái chéve “Jahákatu vakara'y piári. Ani rekyhyje. Ndajaraháirô vakara'ýpe nde ru tuichaiterei ipochýta”. Una tardecita, cuando el tiempo estaba feo, tronaba, relampagueáva y estaba a punto de llover, mi padre me mandó a buscar un ternero perdido. Me acompañó un peón nuevo que no era de Ka'asapa. Al acercarnos al montecito, escuchamos el llanto del ternero y le dije a mi compañero “El tiempo está feo y está anocheciendo. No es bueno que entremos al montecito así. Regresemos a casa y mañana vendremos a rescatarlo”. El peón nuevo me respondió “Vamos sí a rescatar al ternero. No temas. Si no lo llevamos tu padre se enojará mucho”.
       Upémarô, roikévo ka'aguy'ípe ajovasa ha kirirîháme añembo'e mbykymi. Sapy'aitérô ĝuarâ rohendúma peteî turuñe'ê ha mba'apohára pyahu osê ombohovái ha oturuñe'ê avei. Upépengo ha'e chupe “Ani. Ani rembohovái pévango Malavisiô ha oúta ñandéve”. Mitâkaria'ymi pukavýpe he'i chéve “Mba'éiko aipóva. Chéngo ndaikuaái upévape”. Che ha'ejey chupe “Péva ivai, omanóva angue ndopytu'úivajeko”. Upe jave rohendujey oturuñe'êva ha mba'apohára pyahu osêjeýma ombohovái. Entonces, al entrar al pequeño monte me santigué y en silencio recé una corta plegaria. Al ratito, escuchamos un silbido y el peón nuevo le respondió con otro silbido. Allí le dije “No. No le respondas ese es el Malavisión y vendrá por nosotros”. El jovencito sonriendo me dijo “Qué es eso?. Yo no lo conozco”. Yo le dije “Eso es feo, dicen que se trata de almas en pena”. En ese momento volvimos a escuchar otro silbido y el peón nuevo le respondió otra vez.
       Ha upépengo rohecha ore rendonderâ hesakâsapy'a ha peteî mba'e po'i, puku ha iñakâmokôiva ou oréve. Tuichaitereíngo roñemondýi, roikutu ore rymba kavaju ha asapukái che irûme “Ejúke. Amoite oî pindo. Upévagui okyhyje”. Vaípeko roñemboja ha roñemombo pindomimíre. Upépe opyta Malavisiô. Peteî akâ osê he'i “So'o” ha ambuéva avei he'i “So'o”. Omañasapy'ami orerehe ha osê oho. Rohendu peteî akâ he'i “Jaha” ha ambuéva he'i “Jaheka so'o”. En ese preciso momento vimos frente nuestro como un golpe de luz y la imagen de una cosa delgada, larga y con dos cabezas que avanzaba hacia nosotros. Tremendo fue nuestro susto, clavamos las espuelas y nuestros caballos corrieron como nunca y le grité a mi compañero “Vení. Allá hay plantas de pindó. A eso le temen”. A maltraer llegamos y como pudimos trepamos a dos pindó. Allí se detuvo el Malavisión. Una de las cabezas dijo “Carne” y la otra también dijo “Carne”. Nos mirô por un rato y luego se fue. Escuchamos a una de las cabezas decir “Vamos” y la otra le respondió “A buscar carne”.
       Pya'épeko roguejy, rojupi ore rymba ári ha rosê ka'aguy'ígui itavývaicha. Ndaipóri rire Pindo, Malavisiô ore'úmava'erâkuri. Pindóngo Ñande Ru ka'avo ha Malavisiô okyhyje chugui. Péicha avei, oikóva guive che rekohápe imandu'a ko'áĝa peve upe ka'aguy'ípe ojejukahague mokôi mitâ, kôinguéva, ha jeko hi'angakuéra ndopytu'úi ha oiko chuguikuéra Malavisiô. Rápidamente bajamos, subimos a nuestros caballos y salimos como locos del montecito. Si no hubieran estado esas plantas de Pindó, Malavisión ya nos hubiera comido. El pindó es de Dios y el Malavisión le tiene miedo a esa planta. Así también, todos mis vecinos recuerdan hasta ahora que en ese montecito habían matado a dos niños, mellizos, cuyas almas nunca descansaron y se convirtieron en el Malavisión.
       “Umi mba'éngo ojehu ha rei ndajagueroviaséi”, he'i chéve ipahápe che ramói. “Esa cosas ocurren y en vano no las creemos”, me dijo finalmente mi abuelo.
ooo000ooo
Ver SOBRE MALAVISIÓN Y PÓRA CON CARLOS MARTINI – RADIO CÁRITAS, en (https://www.youtube.com/watch?v=vyd-DXQLee4&t=23s)
ooo000ooo

No hay comentarios: